“ឱ ! ខ្លួនអញអើយ កណ្តោចកណ្តែងខ្លោចផ្សាតែម្នាក់ឯង ហើយបើងាករេទៅពឹងបងប្អូនញាតិសាច់សាលោហិតជិតខាងឯណាក៏គ្មាន។ ឱ ! ខ្លួនអញអើយ កើតមកក្នុងលោកនេះ លំបាកអ្វីក៏លំបាកប្លែកជាងគេម្ល៉េះ , តែថា កើតមកជាអង្គបុរសហើយ មិនត្រូវខ្លាចសេចក្តីទុក្ខព្រួយលំបាកទេ តោងតែតស៊ូនឹងសេចក្តីទុក្ខព្រួយលំបាកអស់នេះឱ្យឃើញសខ្មៅទៅចុះ ! ”។នេះជាគំនិតរបស់ ចៅចិត្រ ជាតួអង្គឯកប្រុសក្នុងរឿង កូលាបប៉ៃ របស់លោក ញ៉ុក ថែម ត្រង់ពេលដែលចៅចិត្រកំពុងឯកោរំពឹងរំពៃលៃលករកទីពំនាក់ពុំបាន បន្ទាប់ពីឪពុកស្លាប់ចោល ។
ប្រលោមលោករឿង កូលាបប៉ៃលិន របស់លោក ញ៉ុក ថែម ទទួលបានប្រជាប្រិយភាពតាំងពីទស្សវត្សឆ្នាំ៤០រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ហើយទស្សនៈ នៃ រឿងកូលាបប៉ៃលិន បានក្លាយជាស្មារតីនៃការតស៊ូក្នុងជីវិតរបស់យុវជនខ្មែរ ។
ប្រលោមលោក រឿងកូលាបប៉ៃលិននេះជារឿងតស៊ូប្រឆាំងនឹងវាសនា និង ជំនេះនូវរាល់ក្តីលំបាកនិងការប្រមាថមើលងាយដោយប្រើក្តីព្យាយាម និង សុចរិតភាព ។
គ.ស ១៩៣៨ លោកបានធ្វើជានិពន្ធនាយកទស្សនាវដ្ដី កម្ពុជសុរិយា (ទស្សនាវដ្តីនេះចេញផ្សាយរៀងរាល់ខែរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥) ហើយក្នុងអំឡុងពេលនោះលោកក៏ជាអ្នកនិពន្ធដ៏សំខាន់ម្នាក់សម្រាប់ ទស្សនាវដ្ដីនេះផងដែរ ដោយលោកបានសរសេរពីអក្សរសាស្ត្រជាតិស្ទើរតែគ្រប់លេខ ។
ដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៣៩ បណ្ឌិត ញ៉ុក ថែម ត្រូវបានរាជការចាត់ឱ្យធ្វើជាព្រះរាជតំណាងសម្តេចព្រះរាជអយ្យកោ នរោត្តម សុធារស ព្រះអធិបតី នៃ ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យកម្ពុជា ។
សៀវភៅ មាលីបទ អក្សរសិល្ប៍ខ្មែរសតវត្សទី២០ របស់បណ្ឌិត សាស្ត្រាចារ្យ ឃីង ហុក ឌី បាននិយាយថា “ ពីឆ្នាំ១៩៤២ ដល់ឆ្នាំ១៩៤៦ អគ្គលេខាធិការនៃពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ (លោកស្រី ការប៉ឺឡែស , ក្រោយមក ព្យែរ ដុយប៉ុង ) យល់ថា ញ៉ុក ថែម ជាអ្នកប្រាជ្ញនៃស្ថាប័ននេះ ទើបបានតែងតាំងលោកជាតំណាងដើម្បីធ្វើកម្មវិធីសិក្សាពុទ្ធសាសនា និង សម្ភោធអាគារពុទ្ធសាសនាផ្សេងៗនៅស្រុកលាវ និង ស្រុកយៀកណាម “ (ដែនដីកូសាំងស៊ីន ឬ វៀតណាមខាងត្បូងបច្ចុប្បន្ន ) ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ សៀវភៅប្រវត្តិសង្ខេបពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ បានអះអាងថា “ ឆ្នាំ១៩៤៣ លោកធ្វើជាតំណាងឱ្យអគ្គលេខាធិការ ព្យែរ ឌុយប៉ុងត៍ ដើម្បីរៀបចំកម្មវិធីសិក្សាភាសាបាលី និង រៀបចំបង្កើតពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យនៅខេត្តប៉ាក់សេ ប្រទេសលាវ… ” ។ ឃើញថា ខុសគ្នាមួយឆ្នាំ នូវកាលបរិច្ឆេទដែលលោក ញ៉ុក ថែម ទទួលតំណែងជាតំណាងរបស់អគ្គលេខាធិការពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ។
គ.ស ១៩៤៥ លោក អឡេចសង្ទ្រីយ ឧត្តមស្នងការបារាំងបានតម្រូវឱ្យលោកញ៉ុក ថែម ធ្វើជាអ្នកការទូតសហភាពឥណ្ឌូចិន បារាំងសេសនៅព្រៃនគរ ។ ពេលនោះ លោកបានធ្វើជាអ្នកបកប្រែភាសាថៃ-បារាំង-ខ្មែរ ក្នុងវិទ្យុនៃក្រុងនោះដើម្បីទាមទាដែនដីបាត់ដំបង និង សៀមរាប ពីសៀមមកឱ្យខ្មែរវិញ ។
គ.ស ១៩៤៦ លោក ញ៉ុក ថៃម បានត្រឡប់មកភ្នំពេញវិញធ្វើការនៅពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ និង បង្រៀននៅវិទ្យាល័យស៊ីសុវត្ថិ ។
នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៤៧ បណ្ឌិត ញ៉ុក ថែម ត្រូវបានក្រសួងអប់រំជាតិតែងតាំងជាសមាជិក្រុមជំនុំក្រុមវប្បធម៌ ហើយលោកបានលាឈប់ពីការងារនៅពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ នៅចុងឆ្នាំ១៩៤៩ ។
គ.ស១៩៥០ លោក ញ៉ុក ថែម ត្រូវបានក្រសួងអប់រំជាតិ តែងតាំង ជាសាស្ត្រាចារ្យរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៥៧ជាឆ្នាំដែលលោកត្រូវចូលនិវត្តន៍ ។ ប៉ុន្តែក្រសួងអប់រំជាតិមិនទាន់ចង់បាត់បង់បណ្ឌិតដ៏ឆ្នើមរូបនេះនៅឡើយ ទើបបានតែងតាំងលោកបន្តទៅទៀតជាសាស្ត្រាចារ្យឧត្តមកិត្តិយស នៃ វិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យ , មហាវិទ្យាល័យអក្សរសាស្ត្រ និង មនុស្សសាស្ត្រ ព្រមទាំងពុទ្ធិកមហាវិទ្យាល័យ ។
លោកក៏ជាស្ថាបនិកមួយរូប នៃ សមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរនៅឆ្នាំ១៩៥៦ ( ឯកសារខ្លះថា ១៩៥៥ ) ជាមួយមនុស្សសំខាន់ៗដទៃទៀតដូចជាលោក លី ធាមតេង និង ប៊ីវ ឆៃលាង ជាដើម ។
ពុំមានឯកសារជាក់លាក់ទេ ប៉ុន្តែត្រូវបានគេសន្និដ្ឋានថា លោក ញ៉ុក ថែម ប្រហែលជាទទួលអនិច្ចកម្មនៅឆ្នាំ១៩៧៤ ។
លោកបានទទួលគ្រឿងឥស្សរិយយសជាគុណបំណាច់ផ្សេងៗពីបរទេស និង ពីមាតុភូមិរបស់លោកគឺ៖
– មុនីសារភរណ៍ ប្រទេសកម្ពុជា , ១៩៤០
– អស្សរិទ្ធិ៍ក្រុងលួង ប្រទេសលាវ…?
– អស្សរិទ្ធិ៍ ដ្រាកុង អណ្ណាម នៃ ប្រទេសអាណ្ណាម , ១៩៤៣
– មេដាយ ការងារ ប្រាក់ ប្រទេសកម្ពុជា , ១៩៤៨
– មេដាយអស្សរិទ្ធិ៍មុនីសារាភរណ៍កម្ពុជា , ១៩៥៧
– មេដាយអនុស្សរា ប្រាក់ ប្រទេសកម្ពុជា ,១៩៦០
– មេដាយអស្សរិទ្ធិ៍ នៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ,១៩៦២
លោក ញ៉ុក ថែម កើតនៅថ្ងៃសៅរ៍ ១១រោច ខែជេស្ឋ ឆ្នាំថោះ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩០៣ ក្នុងភូមិរតនៈ សង្កាត់ស្វាយប៉ោ ស្រុកបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង ។ លោកជាបុត្រច្បងរបស់លោក ញ៉ុក ញ៉ំ និង អ្នកស្រី ហៀក មានអាជីវកម្មជាជាងទង ។ ក្រោយមកមាតាបិតាបានលះបង់អាជីវកម្មនេះ ទៅប្រកបមុខរបរជាកសិករនៅភូមិអូរតាគី សង្កាត់ជ្រៃ ស្រុកបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង ។
អាយុប្រមាណ១០ឆ្នាំ មាតាបិតាបាននាំកុមារ ញ៉ុក ថែម ទៅសិក្សាអក្សរសាស្ត្រភាសាជាតិ និង ពុទ្ធសាសនាក្នុងសំណាក់ព្រះគ្រូអាចារ្យ សន ដែលត្រូវជាជីតា នៅនាវត្តពោធិវាល សង្កាត់សង្កែ ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង ។
មួយឆ្នាំក្រោយមក ព្រះគ្រូអាចារ្យ សន ទទួលអនិច្ចធម្មទៅ ឪពុកលោកបាននាំកុមារអនាគតបណ្ឌិតយើងទៅស្នាក់សិក្សាជាមួយនឹង ព្រះគ្រូ អ៊ីវ ទួត ។
លុះអាយុបាន១៥ឆ្នាំ លោកគ្រូ អ៊ីវ ទួត បានបំបួសកុមារញ៉ុក ថែម ជាសាមណេរក្នុងសំណាក់លោកគ្រូ សំ ដែលជាព្រះចៅអធិការវត្តពោធិវាលនាគ្រានោះ ។ តាំងពីពេលនោះមក សាមណេរ ញ៉ុក ថែម បានសង្វាតរៀនសូត្រភាសាបាលី និង ធម្មវិន័យក្នុងអាចារ្យទាំងឡាយក្នុងវត្ត ។
វ័យបាន១៦វស្សា សាមណេររូបនេះបានទៅបន្តមុខវិជ្ជាផ្នែកព្រះពុទ្ធសាសនានៅទីក្រុង បាងកក ប្រទេសសៀម ដោយធ្វើដំណើរតាមរទេះគោជាមួយពួកឈ្មួញ ។ ប្រមាណជា១០ថ្ងៃបានទៅដល់ខេត្របស្ចឹមបូរី ប្រទេសសៀម បន្ទាប់មកសាមណេរយើងបានចុះកប៉ាល់បន្តដំណើរ រួចឡើងរទេះភ្លើងនៅខែត្រ ប៉ែតរិវ លុះជិតព្រលប់ទើបទៅដល់ទីក្រុងបាងកក ។ ពួកឈ្មួញ បាននាំសាមណេរ ញ៉ុក ថែម ទៅស្នាក់សិក្សានៅក្នុងវត្តព្រះកេតុ នាកុដិលោកគ្រូ មហាយ៉ៅរ៍ ជាព្រះសង្ឃខ្មែរ១អង្គដែលបានគង់នៅស្រុកសៀមយូរឆ្នាំមកហើយ ។ បានឮមកថា នៅទីនោះសាមណេរនេះឧស្សាហ៍ណាស់បានខំរៀនភាសាសៀម បាលីវេយ្យាករណ៍ និង ធម្មវិន័យ ។
ក្នុងឆ្នាំ១៩២១ សាមណេរ ញ៉ុក ថែម បានប្រឡងជាប់ធម្មវិន័យថ្នាក់ត្រី ។ ដល់វ័យ២០ឆ្នាំ ត្រូវនឹង គ.ស ១៩២៣ បានប្រឡងជាប់ធម្មវិន័យថ្នាក់ទោ ។ លុះវ័យបាន២១វស្សា សាមណេររូបនេះ បានបំពេញឧបសម្បទាជាភិក្ខុភាវៈក្នុងវត្តព្រះកេតុ ហើយគ.ស ១៩២៩ ភិក្ខុ ញ៉ុក ថែម បានប្រឡងជាប់ជាផ្លូវការនូវសញ្ញាបត្រមហាប្រាំប្រយោគ ដែលជាថ្នាក់ខ្ពស់បំផុតផ្នែកភាសាបាលីនាសម័យកាលនោះ ។
នៅស្រុកសៀម ភិក្ខុ ញ៉ុក ថែម ធ្លាប់បានធ្វើជាសាស្ត្រាចារ្យបង្រៀនភាសាបាលីនៅវត្តព្រះកេតុ និង ធ្លាប់ធ្វើជាមេប្រយោគផ្លូវការកែវិញ្ញាសារប្រលងនៃសមណៈនិស្សិត ។ លោកធ្លាប់បានសរសេរបោះពុម្ពជាភាសាថៃ-បាលី ដូចជា៖ នមោដីកាកថា នានាជាតកវណ្ណន , ធម្មបទនិទ្ទេស , ទេវតាភាសិត និង ពុទ្ធភាសិត និង អត្ថបទផ្សេងៗជាភាសាថៃលើសាស្ត្រាស្លឹករិត ។
ឆ្នាំ១៩៣០ ភិក្ខុ ញ៉ុក ថែម បានត្រឡប់មកមាតុប្រទេសវិញហើយបានធ្វើជាសមាជិកក្រុមជំនុំបកប្រែ ព្រះត្រៃបិដក ជាមួយនឹងសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ្យ ជួន ណាត និង សម្តេចព្រះធម្មលិខិត ហួត តាត ជាដើម ក្រោមព្រះអធិបតីភាពព្រះធម្មលិខិត ល្វី ឯម ។
ភិក្ខុបណ្ឌិត ញ៉ុក ថែម បានលាចាកសិក្ខាបទនៅគ.ស ១៩៣៦ មួយឆ្នាំក្រោយមក ពោលគឺគ.ស ១៩៣៧ លោកបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយនាង ងួន ណៃស៊ីម នៅផ្សារឧដុង្គ សង្កាត់វាំងចាស់ ស្រុកឧដុង្គ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ហើយមានកូនប្រុស៧នាក់ និង កូនស្រី៤នាក់ ។
លោក ញ៉ុក ថែម បានបន្សល់ទុកនូវស្នាដៃយ៉ាងច្រើនសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរសិក្សា រៀនសូត្រ និង ប្រតិបត្តិទាំងផ្នែក ផ្លូវលោក និងផ្លូវធម៌ ។
លោកក៏បាននិពន្ធប្រលោមលោកចំនួនពីរផងដែរគឺ៖
១. បិសាចស្នេហា , ភ្នំពេញ , ១៩៤២
២. កុលាបប៉ៃលិន , ភ្នំពេញ , ១៩៤៣